Güncellenen Çalışma İzni Değerlendirme Kriterleri ve Uluslararası İşgücü Kanunu Uygulama Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik

Ekim 2024 itibariyle Çalışma İzni Değerlendirme Kriterlerinde önemli düzenlemeler yapılmış olup, yapılan revizeler ve yenilikler ile birlikte Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından incelenecek önemli kriterleri aşağıda bir bilgi notu olarak derledik. Bunun dışında Uluslararası İşgücü Kanunu Uygulama Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’te yapılan değişiklikler de aşağıda bir özet halinde yer almaktadır.

Güncellenen Çalışma İzni Değerlendirme Kriterleri

Çalışma izni başvurularında genel değerlendirme kriterleri; istihdam kriteri, mali yeterlilik kriteri, ücret kriterinden oluşmaktadır.

İstihdam kriterinde kural olarak; bilanço esası usulüne tabi işyerlerinde, istihdam edilmek istenilen her bir yabancı için en az beş Türk vatandaşının istihdamı esastır. Ancak; son yıl net satış tutarı 50.000.000 Türk Lirası veya daha fazla olan işyerinde istihdam edilecek beş yabancıya kadar çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde istihdam kriterinin uygulanmayacağı öngörülmüştür.

Başvuru tarihi itibarıyla son beş yılda 3 yıl boyunca Türkiye’de öğrenci türü hariç ikamet izni ile, çalışma izni ile veya uluslararası koruma kapsamı dahilinde bulunmuş kişiler; istihdam ve mali yeterlilik kriterlerinden muaf tutulacaktır. Ancak istisnanın da yabancı çalışan sayısı bakımından şartları bulunmaktadır.

Mali yeterlilik kriterinde;

- Bilanço esası usulüne tabi yeni kurulan işyerleri için ödenmiş sermayesinin en az 500.000 TL olmasına bakılır.

- Bilanço esası usulüne tabi ve faaliyette olan işyerleri ile bilanço esası usulüne tabi işyerlerinin kurmuş oldukları adi ortaklıkların; istihdam edilecek yabancı adına çalışma izni başvurusunda bulunulabilmesi için 500.000 TL asgari ödenmiş sermaye gerekliliği kriterine alternatif şekilde 8.000.000TL net satış tutarı ve diğer bir seçenek olan 150.000 ABD Doları ihracat tutarında güncellemeler yapılmıştır.

Mali yeterlilik kriterinde yer alan ödenmiş sermaye ve net satışlara ilişkin eşiklere dair uygulamanın yürürlük tarihi, 01.01.2025 olarak belirlenmiştir.

 

Ücret kriterinde kural olarak; yabancıya ödenecek ücretin belirlenmesinde çalışma izni başvurusu tarihi itibariyle yürürlükte bulunan brüt asgari ücret tutarı dikkate alınmaktadır. Buna göre yabancıya ödenecek ücret:

a) Üst düzey yöneticiler ve pilotlar için asgari ücretin 5 katından,

 b) Mühendis ve mimarlar için asgari ücretin 4 katından,

 c) Diğer yöneticiler için asgari ücretin 3 katından,

 ç) Uzmanlık ve ustalık gerektiren işlerde çalışacaklar için asgari ücretin 2 katından,

 d) Ev hizmetleri ve diğer mesleklerde/işlerde çalışacak yabancılar için asgari ücret düzeyinden az olamaz.

Sektör, meslek veya iş temelinde özel değerlendirme kriterleri

1. Bilişim Sektörü: Yazılım geliştirme uzmanlığı, veri tabanı uzmanlığı, mobil yazılım uzmanlığı gibi uzmanlık gerektiren iş, meslek veya görevlere ilişkin çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde istihdam ve mali yeterlilik kriterleri uygulanmayacaktır. İstisna en fazla 2 yabancı ile sınırlıdır.

2. Eğitim Sektörü: Taraf olunan uluslararası düzenlemelerin hükümleri saklı kalmak kaydıyla, eğitim kurumlarında ve milletlerarası okullarda, Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliğinin 29’uncu maddesi uyarınca ön izin gerektiren iş veya mesleklerde çalışacak yabancılara ilişkin çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde istihdam ve mali yeterlilik kriterleri uygulanmaz.

3. Ev Hizmetleri Sektörü: Yeni düzenleme kapsamında; ev hizmetlerinde yurt dışı başvurusuna istinaden düzenlenen çalışma izniyle bir işverene bağlı çalışan yabancılar bakımından, izin başlangıç tarihinden itibaren altı ay içerisinde başka bir işverene bağlı çalışmak üzere yurt içinden yapılan çalışma izni başvuruları, mücbir sebepler hariç olmak üzere, olumsuz değerlendirilir.

4. Havacılık Sektörü:  Yabancı ülkelerin bayrak taşıyıcı havayolu şirketlerinin Türkiye temsilciliklerinde üst düzey yönetici olarak veya uzmanlık gerektiren işlerde çalışacak yabancılar adına yapılan çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde istihdam ve mali yeterlilik kriterleri uygulanmaz.

5. İleri Teknoloji Gerektiren Sektörler: Ülke ekonomisine yüksek katkı yapacağı veya yüksek sayıda istihdam yaratacağı taahhüt edilen nitelikli yatırımlar ile ileri teknoloji gerektiren işlerde veya işin niteliği itibarıyla aynı vasıflarda Türk vatandaşı uzmanın bulunmadığı hallerde genel değerlendirme kriterleri kısmen veya tamamen uygulanmayabilir.

5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun ve ilgili mevzuat kapsamında Ar-Ge Merkezi belgesi veya tasarım merkezi belgesi olan şirketlerde Ar-Ge, yenilik ve tasarım personeli olarak çalışacak yabancılar ile 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu kapsamında teknoloji geliştirme bölgesi bünyesinde çalışacak yabancılar adına yapılan çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının olumlu görüşü aranır. Bu fıkra kapsamında yapılan çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde istihdam ve mali yeterlilik kriterleri uygulanmaz.

6. Kamu Projeleri: Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde çalışacak ve kamu sözleşmesi ve ihaleleri aracılığıyla faaliyette bulunacak işyerlerinde çalışacak yabancıların çalışma izni başvurularında istihdam ve mali yeterlilik kriterleri uygulanmaz

Kamu kurum ve kuruluşlarınca sözleşme veya ihale usulleriyle mal ve hizmet alımı işlerinde ve/veya bu kapsamda faaliyette bulunacak firmaların tüm alt yüklenicileri olarak sözleşme yaptığı firmalarda çalıştırılacak yabancılar adına yapılan çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde istihdam ve mali yeterlilik kriterleri uygulanmaz.

7. Sağlık Sektörü: Kamu kurumlarında mesleki yeterlilik gerektiren meslek ve görevlerde çalışacak yabancıların çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde istihdam, ücret ve mali yeterlilik kriterleri uygulanmaz.

8. Turizm sektörü: Kültür ve Turizm Bakanlığından turizm işletmesi belgesi sahibi turizm işletmeleri bünyesinde sözleşme ile faaliyet gösteren işletmelerde (kuaför, kuyumcu, deri, halı, tekstil satışı vb. küçük işletmeler) çalışacak yabancılar adına yapılan çalışma izni başvurularının, değerlendirilmesinde bu kapsamda yer alan en fazla iki yabancı için istihdam ve mali yeterlilik kriterleri uygulanmaz.

Kültür ve Turizm Bakanlığından belgeli seyahat acentelerinden sağlık turizmi alanında faaliyet gösteren ve Sağlık Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş aracı kuruluşlarda çalışacak yabancılar adına yurt içinden yapılan çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde, bu kapsamda yer alan en fazla beş yabancı için istihdam ve mali yeterlilik kriterleri uygulanmaz.

Turizm sektöründe faaliyette bulunan işyerlerinde, uzmanlık ve ustalık gerektiren işlerde istihdam edilecek yabancılar adına Bakanlıkça belirtilen işletmeler tarafından yapılan çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde en az 10 Türk vatandaşı çalıştırılması halinde istihdam kriterinin uygulanmayacağı düzenlenmiştir.

Belirtmek gerekir ki; sektör, meslek veya iş temelinde belirlenen değerlendirme kriteri muafiyetleri kapsamında adına çalışma izni düzenlenen yabancılar için izin başlangıç tarihinden itibaren altı ay içerisinde farklı bir işveren yanında ve yukarıda belirtilen sektör, meslek veya işler dışında çalışmak üzere yurt içinden yapılan çalışma izni başvuruları, mücbir sebepler hariç olmak üzere, olumsuz değerlendirilir.

Yeni işyeri açan veya bir işyerine ortak olan yabancının çalışma izni başvurusunun değerlendirilmesi

Yeni işyeri açan veya bir işyerine ortak olan yabancının çalışma izni başvurusunun değerlendirilmesinde mali kriter; ödenmiş sermayenin en az 500.000 TL olması koşuluyla yabancının sermaye tutarının en az 500.000 TL olması ve ortaklık payının en az %20 olmasıdır. 01.01.2025 tarihine kadar, yabancının sermaye tutarının en az 40.000 TL olması yeterli kabul edilir.

Çalışma izni başvurusunun değerlendirilmesinde, işyerinde en az beş Türk vatandaşının istihdamı kriteri bulunmaktadır. Bu bakımdan şirket ortağı veya işyeri sahibi yabancıya verilecek ilk çalışma izni şerhli olarak düzenlenir. İlk çalışma izni süresinin yedinci ayının başından itibaren işyerinde her ay en az beş Türk vatandaşının istihdamı esastır.

Yabancı ortağın sermaye payının en az 100.000 USD olması durumunda, mali kriterler ve istihdam kriterleri uygulanmayacaktır.

Bu düzenlemede yer alan kriterler 01.10.2024 tarihinde yürürlüğe girer. Bu kriterlerin yanlış yorumlanarak başvuru yapılması halinde çalışma izni başvurusunun Bakanlık tarafından olumsuz değerlendirileceği dikkate alındığında hukuki yardım almanızı tavsiye ederiz.

Uluslararası İşgücü Kanunu Uygulama Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’te Yapılan Değişiklik

“Uluslararası İşgücü Kanunu Uygulama Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’te yapılan değişiklikle; ekonomik, sosyo-kültürel ve teknolojik alanlar ile eğitim konularında Türkiye’ye önemli hizmet ve katkı sağlayabilecekleri ilgili kamu kurum ve kuruluşlarınca bildirilen yabancıların çalışma izni muafiyeti süresi, altı aydan üç yıla çıkarılmıştır. Bu kapsamdakiler için sadece çalışma izni muafiyet bilgi formu düzenlenecek olduğundan prosedür kolaylaştırılmıştır.

Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığının uygun görüşü olması kaydıyla, daimî basın kartı kapsamında gelen yabancı basın mensupları görevleri süresince çalışma izni muafiyeti kapsamında değerlendirileceklerdir.

Sporcular için spor meşruhatlı vize şartı kaldırılmıştır. Türkiye’ye gelen profesyonel yabancı sporcu ve antrenörler ile spor hekimi, spor fizyoterapisti, spor mekanisyeni, spor masözü veya masörü ve benzeri spor elemanı yabancılar; artık sadece Gençlik ve Spor Bakanlığı veya Türkiye Futbol Federasyonunun uygun görüşü olması kaydıyla spor federasyonları ve spor kulüpleri ile olan sözleşmeleri süresince çalışma izni muafiyeti kapsamında değerlendirileceklerdir.

Yurt içinden yapılacak çalışma izni muafiyeti başvurularının süresi uzatılarak; yabancının Türkiye’de yasal olarak bulunduğu süreler içerisinde yapılabileceği öngörülmüştür.

Mevzuata uyumlu gemilerde görev yapan ve çalışma izni muafiyeti verilen yabancı gemi adamlarının yine bu görevleri nedeniyle yeni muafiyet başvurusu yapmasında takvim yılı esas alınacağı öngörülerek başvuru yapabilmelerine esneklik getirilmiştir.

Yapılan değişiklikler, 15.10.2024 tarihinde yürürlüğe girmiştir.



Autor: Sedanur Zengin