Alliance: Çin Kurumsal Ceza Hukukunun Sıkılaştırılması – Çin’deki yabancı şirketler ve yöneticileri için ne gibi riskler ortaya çıkmaktadır?

29 Aralık 2023 tarihinde Ulusal Halk Kongresi (Çin Halk Cumhuriyeti'nin yasama organı) ceza kanununda kapsamlı değişiklikler yaptı.


O tarihten bu yana yürürlüğe giren bu değişiklik, merkezi hükümetin Çin'deki özel şirketlerin yasalara uygun davranmasını sağlamaya odaklanma ve yolsuzlukla tüm şiddetiyle mücadele etme vaadiyle uyumludur.

Bu bağlamda, 2024 yılında birçok bölgede yerel makamların şirketlerin yasa ihlallerine ilişkin soruşturma faaliyetlerini büyük ölçüde genişlettiği görülebilir. Burada özellikle üretim birimlerine odaklanılmaktadır.

Bu durum, Çin'deki yabancı sermayeli işletmeler ve bunların genel müdürleri için cezai/yaptırım sorumluluğu riskini de artırmaktadır.

Yolsuzluk davalarıyla bağlantılı olarak Çin'deki genel müdürler için hangi cezai sorumluluk riskleri ortaya çıkmaktadır?

Daha önce Çin Ceza Kanunu (165, 166 ve 169. Maddelerde) sadece devlete ait veya devlet tarafından yatırım yapılan işletmelerin yöneticileri, müdürleri ve yasal temsilcileri için yolsuzluk vakalarında cezai suçlar öngörmekteydi.

Bu suçların kişisel uygulama alanı artık özel şirketleri ve onların direktörlerini, yöneticilerini, yasal temsilcilerini ve üst düzey çalışanlarını da kapsayacak şekilde genişletilmiştir. Bu kapsam öncelikle aşağıda sıralanan suçları içermektedir.

Yabancı sermayeli şirketlerin genel müdürleri için temel sorun, bu suçları bizzat işlemeleri değil, üst düzey çalışanların bu tür eylemlerini yeterince engellememeleri ve önleyici tedbirler almamaları halinde müteselsilen sorumlu olabilecek olmalarıdır.

1. Şirketin iş olanaklarını özel amaçlar veya üçüncü şahıslar için kullanarak yasadışı avantajlar elde etmek.

2. Aşağıdaki durumlarda üçüncü şahıslara (akrabalar, arkadaşlar, vb.) menfaat sağlamak için şirketteki bir pozisyondan yararlanmak

a. üçüncü taraflardan piyasa fiyatının açıkça üzerinde fiyatlarla mal veya hizmet satın almak;

b. üçüncü taraflara piyasa fiyatının açıkça altında fiyatlarla mal veya hizmet satmak;

c. üçüncü taraflardan, bariz bir şekilde daha düşük / kusurlu mal veya hizmeti piyasa fiyatından (ayıpsız mallar için olan piyasa fiyatı) satın almak.

3. Şirket varlıklarının (veya şirketin tamamının) piyasa fiyatının açıkça altında bir fiyattan satılması.

Yolsuzluk davalarında genel müdürler ne tür cezalarla karşı karşıya kalırlar?

Elde edilen menfaatler “yüksek miktarda” ise, ceza para cezası veya 3 yıla kadar hapis cezası (para cezası ile birlikte) olabilir.

Elde edilen menfaatler 'alışılmadık derecede yüksek miktarda' ise, ceza üç ila yedi yıl arasında hapis cezası olabilir (para cezası ile birlikte).

“Yüksek miktar” ve ‘'alışılmadık derecede yüksek miktar’ terimleri kanun tarafından yeterince tanımlanmamıştır ve bu nedenle - Çin'de alışılageldiği üzere - büyük ölçüde yetkili hâkimin takdirine tabidir.

Çin'deki şirketler için ceza hukuku kapsamında artan sorumluluk riskleri nelerdir?

Pekin'deki merkezi hükümet, 2023 sonunda ceza kanununda yapılacak değişiklikle bağlantılı olarak, yerel düzenleyici makamlara ticari faaliyetlerin yasallığını daha yakından incelemeleri için direktifler de vermiştir.

Şu anda özellikle üretim birimlerine odaklanılmaktadır. Bu şirketler, üretim güvenliği, çevresel uyumluluk ve çalışma koşulları açısından üretim izinlerinin geçerliliği ve uygunluğu konusunda artan bir incelemeye tabi tutulmaktadır.

Bu alanlarda, son yıllarda çok sayıda mevzuat değişikliği ve mevcut gerekliliklerin / koşulların sıkılaştırılması söz konusu olmuştur. Danışmanlık pratiğimizde, müvekkillerimizin özellikle 2020'den önce kurulmuş olan üretim birimlerinin bu mevzuat değişikliklerini doğru bir şekilde uygulamadığını düzenli olarak deneyimliyoruz (muhtemelen o zamanlar yerel makamlar bu alanlara çok fazla dikkat etmedikleri için).

Bu düzenlemeleri ciddi şekilde ihlal eden şirketler, üretimin durdurulması, idari para cezaları ve ihlallerin 'Sosyal Kredi Puan Sistemine' kaydedilmesi tehdidiyle karşı karşıya kalmaktadır. Özellikle ciddi ihlaller durumunda, yönetim kişisel cezai sorumlulukla da karşı karşıya kalabilir.

Bu bakımdan, üretim birimlerinin ruhsat durumlarının güncelliğini ve uygunluğunu kontrol ettirmelerini önemle tavsiye ederiz.



Autor: Marcel Brinkmann