Ticari iletişim ve Ticari elektronik iletiler hakkında yönetmelik kapsamında yapılan değişiklikler

I. Genel Olarak

Günümüz çağında gelişen teknoloji ile gerek tüketicilerin gerekse tacirlerin yönelimleri elektronik ticaretin hızla yaygınlaşmasına ve buna bağlı sektörlerin gelişmesine sebep olmuştur. Elektronik ticaret, yalnızca kullanıcıların alışveriş alışkanlıklarını değiştirmekle kalmamış; tacirlerin reklam, tanıtım, kampanya gibi pazarlama pratiklerini de değiştirmiştir.

Çevrimiçi ortamlarda yapılan ticaretin hızlıca artması ile elektronik ticaret alanında yeni düzenlemelere ihtiyaç duyulmuş ve 01.05.2015 tarihinde 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun (“Kanun”) yürürlüğe girmiştir. Söz konusu Kanun ile “ticari iletişim”, “ticari elektronik ileti”, “hizmet sağlayıcı” ve “aracı hizmet sağlayıcı” gibi kavramlar hayatımıza girmiş olup hizmet sağlayıcı ve aracı hizmet sağlayıcının sorumlulukları, elektronik iletişim amaçlı yapılan sözleşmeler ile ticari elektronik ileti gönderiminin usul ve esasları düzenlenerek birtakım yaptırımlar belirlenmiştir.

Şirket ve gerçek kişi tacirlerin mal ve hizmetlerini tanıtmak, pazarlamak ya da işletmesini tanıtmak veya bunları başkası adına yapmak amacıyla elektronik iletişim araçlarıyla yapılan her türlü ticari iletişim ise 15.07.2015 tarihli ve 29417 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ticari İletişim ve Ticari Elektronik İletiler Hakkında Yönetmelik (“Yönetmelik”) ile 04.01.2020 tarihli ve 30998 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ticari İletişim ve Ticari Elektronik İletiler Hakkında Yönetmelik’te Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (“Değişiklik Yönetmeliği”) ile düzenlenmiştir.

II. Yönetmelik Kapsamında Hizmet Sağlayıcıların Yükümlülükleri

Yönetmelik uyarınca “hizmet sağlayıcı”, elektronik ticarette bulunan gerçek ya da tüzel kişileri; “aracı hizmet sağlayıcı”, bunlar adına elektronik ticaret ortamını sağlayan gerçek ya da tüzel kişileri; “ticari elektronik ileti” ise telefon, çağrı merkezleri, faks, otomatik arama makineleri, akıllı ses kaydedici sistemler, elektronik posta, kısa mesaj hizmeti gibi vasıtalar kullanılarak elektronik ortamda gerçekleştirilen ve ticari amaçlarla gönderilen veri, ses ve görüntü içerikli iletileri ifade etmektedir.

Hizmet sağlayıcının ticari elektronik ileti gönderebilmesi, alıcının onayına tabi tutulmuştur. Bu doğrultuda, hizmet sağlayıcının ticari elektronik ileti gönderebilmesi için öncelikle alıcıdan bizzat kendisinin onay almış olması şarttır. Söz konusu onay, alıcının reddetme hakkını kullanmasına kadar geçerli olacaktır.

Alıcıdan alınacak bu onay yazılı olabildiği gibi her türlü elektronik iletişim aracıyla da alınabilmektedir; ancak onayın mutlaka alıcının ticari elektronik ileti gönderilmesini kabul ettiğine dair olumlu irade beyanı, adı-soyadı ile elektronik iletişim adresini içermesi gerekmektedir. Bunlara ek olarak, hizmet sağlayıcının fiziki ortamda aldığı onaylarda alıcının imzası olması, elektronik ortamlarda alınmış onaylarda ise alıcıya reddetme imkanı tanınmak suretiyle onayın alındığıbilgisinin aynı gün içerisinde iletilmiş olması gerekmektedir.

Bunların yanı sıra, hizmet sağlayıcı, alıcıya, sunduğu mal ve hizmetlerden faydalananması için ticari elektronik ileti onayı vermeyi şart koşamaz. Ayrıca Yönetmelik ile hizmet sağlayıcının, alıcının elektronik iletişim adresine ticari elektronik ileti göndererek onay talebinde bulunamayacağı; onayın abonelik, satış ve üyelik sözleşmesi gibi bir sözleşmeye dahil edilerek alınabileceği düzenlenmiştir. Yönetmelik kapsamında ticari elektronik ileti onayı alınmasını gerektirmeyen durumlar da düzenlenmiş olup bunlar sırasıyla:

(a) Temin edilen mal veya hizmetlere ilişkin değişiklik, kullanım ve bakıma yönelik ticari elektronik iletiler,
(b) Devam eden abonelik, üyelik veya ortaklık durumu ile tahsilat, borç hatırlatma, bilgi güncelleme, satın alma ve teslimat veya benzeri durumlara ilişkin bildirimleri içeren iletiler,

(c) Tacir veya esnaf olan alıcıların elektronik iletişim adreslerine gönderilen ticari elektronik iletiler ve
(d) Sermaye piyasasına ilişkin mevzuat uyarınca aracılık faaliyetinde bulunan şirketlerce müşterilerine bilgilendirme amaçlı gönderilen ticari elektronik iletilerdir.

Yönetmelik uyarınca alıcının dilediği zaman hiçbir gerekçe göstermeksizin ticari elektronik ileti almayı reddetme hakkı bulunmaktadır. Bu sebeple hizmet sağlayıcıların gönderdikleri her iletide ret bildirimine özgülenmiş bir iletişim adresini vermesi gerekmektedir. Alıcının ret bildiriminde bulunması halinde, hizmet sağlayıcı üç iş günü içerisinde alıcıya ticari elektronik ileti göndermeyi durdurmalıdır.

Hizmet sağlayıcıların dikkat etmesi gereken bir diğer husus ise Yönetmelik’e aykırı davranılması halinde idari para cezasıyla karşı karşıya kalacak olmalarıdır. İdari yaptırımlar 1.000,- TL ile 50.000,- TL arasında değişmekte ve verilen idari para cezalarının tebliğ tarihinden itibaren bir ay içerisinde ödenmesi gerekmektedir.

III. Değişiklik Yönetmeliği ile Getirilen Ek Yükümlülükler ve Kavramlar

Değişiklik Yönetmeliği ile yapılan en önemli değişiklik “Ticari Elektronik İleti Yönetim Sistemi”nin (“İYS”) hayata geçirilmesidir. İYS, ticari elektronik ileti onayı alınmasına, reddetme hakkının kullanılmasına ve şikayet süreçlerinin yönetilmesine imkan tanıyan sistemi ifade etmektedir. Değişiklik Yönetmeliği uyarınca, ilk defa ticari elektronik ileti göndermek isteyen gerçek ve tüzel kişiler ya da halihazırda hizmet sağlayıcı olanlar İYS’ye kaydolmakla yükümlüdür. Bununla birlikte, hizmet sağlayıcıların, Yönetmelik’e uygun olarak almış oldukları mevcut ticari elektronik iletionaylarını 1 Haziran 2020 tarine kadar İYS’ye aktarması gerekmektedir. Aksi takdirde İYS’ye kaydedilmeyen onaylar geçersiz olacaktır.

1 Haziran 2020 tarihinden sonra İYS tarafından alıcılara, onaylarının İYS’de aktif olduğu ve 1 Eylül 2020 tarihine kadar reddetme imkanlarını kullanabileceklerine ilişkin bilgi iletilecektir. Alıcıların bu tarihe kadar reddetme imkanlarını kullanmamaları halinde, bu tarihten sonra gönderilen iletiler onaylı kabul edilecektir.

Yeni düzenleme ile hizmet sağlayıcılar 1 Eylül 2020 tarihinden itibaren İYS üzerinden onay alabileceklerdir. Bundan böyle yazılı veya elektronik ortamda alınan onaylar hizmet sağlayıcı tarafından üç iş günü içerisinde İYS’ye kaydedilmediği sürece geçersiz sayılacaktır. Bununla birlikte, hizmet sağlayıcı kendisine iletilen ret bildirimlerini de üç iş günü içerisinde İYS’ye bildirmekle yükümlü tutulmuştur.

Değişiklik Yönetmeliği ile İYS üzerinde onaylı gözükmeyen kişilere ileti gönderimi yasaklandığından, hizmet sağlayıcılar ve aracı hizmet sağlayıcılar İYS üzerinden alıcının onayı olup olmadığını kontrol etme yükümlülüğü altına girmiştir.

Ancak Yönetmelik uyarınca onay gerektirmeyen
(a) Temin edilen mal veya hizmetlere ilişkin değişiklik, kullanım ve bakıma yönelik ticari elektronik iletiler,
(b) Devam eden abonelik, üyelik veya ortaklık durumu ile tahsilat, borç hatırlatma, bilgi güncelleme, satın alma ve teslimat veya benzeri durumlara ilişkin bildirimleri içeren iletiler,

(c) Sermaye piyasasına ilişkin mevzuat uyarınca aracılık faaliyetinde bulunan şirketlerce müşterilerine bilgilendirme amaçlı gönderilen ticari elektronik iletiler
için İYS üzerinden onay kontrolü yapılması zorunluluğuna istisna getirilmekle birlikte hizmet sağlayıcıların yukarıdaki istisnalara dayanarak gönderdikleri iletiler için aracı hizmet sağlayıcılarına hangi istisnaya dayandıklarına dair beyanda bulunma yükümlülüğü vardır.

Buna ek olarak, hizmet sağlayıcı tarafından tacir veya esnaf olan alıcıların elektronik iletişim adreslerine gönderilen ticari elektronik iletiler içinse İYS üzerinden alıcıların ret hakkını kullanıp kullanmadığının kontrol edilmesi gerekmektedir.

IV. Uyum İçin Yapılması Gerekenler

Ticari elektronik ileti gönderen tüm gerçek ve tüzel kişilerin Değişiklik Yönetmeliği’ne uyum sağlamak için birtakım aksiyonlar alması gerekmektedir. Bunlardan başlıcaları; İYS’ye kaydolmak, mevcut onayların değerlendirilerek onaylı/onaysız iletişim verisi ayrımı yapmak, onaylı alıcılara ilişkin verileri İYS’ye yüklemek ve mevcut elektronik ticari ileti sistemlerini İYS’ye uyumlu hale getirmektir.